Ο Γυναικολόγος Μαιευτήρας Παναγιώτης Πολύζος δραστηριοποιείται στο Institute of Life και στην Μονάδα Εξωσωματικής Γονιμοποίησης του Μαιευτηρίου Ιασώ.
Όταν ιστός του ενδομητρίου βρεθεί εκτός της εσωτερικής επένδυσης της μήτρας τότε μιλάμε για ενδομητρίωση, ένα συχνό γυναικολογικό πρόβλημα που προκαλεί διαταραχές στην έμμηνο ρύση και πόνο.
Πολλές φορές ένα ενδομητρίωμα φαίνεται πάνω ή μέσα στις ωοθήκες ή ακόμα και πίσω από την μήτρα. Επίσης μπορεί να εντοπιστεί στο περιτόναιο ή ακόμα και στο έντερο, την ουροδόχο κύστη και πιο σπάνια στο ορθό.
Όλοι αυτοί οι έκτοποι ιστοί προκαλούν φλεγμονές στην περιοχή της πυέλου, δυσμηνόρροια και βαριά περίοδο στην γυναίκα που μερικές φορές δεν υποχωρεί με χάπια.
Το κυριότερο σύμπτωμα που θα συναντήσει κανείς στην ενδομητρίωση είναι ο πόνος χαμηλά στην κοιλιά κατά τη διάρκεια της εμμήνου ρύσεως της εμμήνου ρύσεως αλλά και το αίσθημα βάρους εκτός περιόδου, λόγω των εστιών της. Μία γυναίκα μπορεί να έχει μία μικρή εστία ενδομητρίωσης και να υποφέρει στην περίοδό της ενώ μία άλλη να είναι γεμάτη συμφύσεις και να μην πονάει καθόλου.
Η δεύτερη γυναίκα συνήθως μαθαίνει το πρόβλημα σε έναν έλεγχο υπογονιμότητας. Δεν είναι απαραίτητο όλες οι γυναίκες με ενδομητρίωση να είναι υπογόνιμες, αλλά συμβαίνει σε ένα σημαντικό ποσοστό.
Συνοπτικά, τα συμπτώματα είναι τα εξής:
Δεν είναι απαραίτητο να έχετε όλα τα παραπάνω συμπτώματα, όμως αρκετά απ’ αυτά είναι χαρακτηριστικά πολλών γυναικών.
Σύμφωνα με διάφορες μελέτες, έχει διαπιστωθεί ότι οι γυναίκες με ενδομητρίωση μπορεί να έχουν ιστορικό πόνου στην περίοδο, συνήθως έχουν μέση ηλικία έναρξης συμπτωμάτων τα 27 έτη, έχουν κανονικά περίοδο κάθε μήνα (συνήθως μικρό κύκλο 25 περίπου ημερών) και συνήθως διαγιγνώσκουν το πρόβλημα 2-4 χρόνια μετά την έναρξη των συμπτωμάτων.
Συχνά αυτές οι γυναίκες αναφέρουν ότι η μητέρα τους, η θεία τους ή η γιαγιά τους είχε βαριές περιόδους ή είχε διαγνωστεί με ενδομητρίωση. Επίσης οι περισσότερες από τις ασθενείς εμφανίζουν έμμηνο ρύση για πρώτη φορά, μικρές, γύρω στα 12. Γυναίκες στην εμμηνόπαυση, λόγω της έλλειψης ορμονών, πολύ σπάνια θα παρουσιάσουν συμπτώματα.
Σε μηνιαία βάση το ενδομήτριο αυξάνει το πάχος του για να είναι έτοιμο, γεμάτο με θρεπτικά συστατικά, να υποδεχθεί το γονιμοποιημένο ωάριο σε περίπτωση εγκυμοσύνης.
Εφόσον αυτό συμβεί τότε το ωάριο προσκολλάται στην μήτρα και ξεκινάει η ανάπτυξη του εμβρύου, αν όμως αυτό δεν γίνει, που είναι και το σύνηθες, τότε έρχεται η έμμηνος ρύση και παράλληλα με αυτή οι εστίες της ενδομητρίωσης συμπεριφέρονται με τον ίδιο ακριβώς τρόπο, δηλαδή αιμορραγούν!
Οι εστίες αυτές που αιμορραγούν δεν έχουν έξοδο διαφυγής, όπως το αίμα που προέρχεται από την μήτρα και φεύγει από τον κόλπο, με αποτέλεσμα να μένουν έγκλειστες στα πυελικά όργανα και να φράζουν σιγά σιγά τις γειτονικές περιοχές ή εκείνες από τις οποίες περνάει το γονιμοποιημένο ωάριο (γι’ αυτό και η υπογονιμότητα) ή να κολλάνε μεταξύ τους τα όργανα της λεκάνης.
Επιπλέον, υπάρχει ένα κληρονομικό υπόβαθρο, αφού γυναίκα με αδερφή, μητέρα ή γιαγιά με ενδομητρίωση έχει 6 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο να εμφανίσει.
Άλλες θεωρίες υποστηρίζουν ότι το ενδομήτριο στην έμμηνο ρύση παλινδρομεί δια μέσω των σαλπίγγων και έτσι εμφυτεύεται σε άλλες περιοχές.
Τέλος υπάρχουν υποστηρικτές των ανοσολογικών ανωμαλιών, που αναφέρουν ότι το ανοσοποιητικό της γυναίκας δεν είναι ικανό να καταστρέψει τους ιστούς ενδομητρίωσης.
Ένας γυναικολογικός υπέρηχος σε μερικές περιπτώσεις είναι ικανός να διαγνώσει ένα ενδομητρίωμα ωοθήκης αλλά όχι ενδομητρίωση σε άλλα πυελικά όργανα. Η σαφής διάγνωση της ενδομητρίωσης και ταυτόχρονα θεραπεία της πάθησης γίνεται μόνο με λαπαροσκόπηση. Ο χειρουργός γυναικολόγος εντοπίζει τις εστίες και τις αφαιρεί. Πρόκειται για ατραυματικό χειρουργείο ημέρας με πολύ καλά αποτελέσματα.
Ο γυναικολόγος μόνο από το ιστορικό της γυναίκας μπορεί να υποψιαστεί ενδομητρίωση. Θα της κάνει υπέρηχο για να επιβεβαιώσει κάποια ευρήματα, αλλά ακόμα κι αν δεν αυτό δεν είναι εφικτό λόγω της θέσης της ενδομητρίωσης, η λαπαροσκόπηση θα δώσει όλες τις απαντήσεις που ψάχνει.
Ο βιοχημικός δείκτης CA 125, αυξάνεται σε περίπτωση ενδομητρίωσης, ωστόσο αυτό δεν είναι απόλυτο και δεν μπορούμε να βασιζόμαστε σε αυτόν. Εναλλακτικά αντί λαπαροσκόπησης, μπορεί να γίνει μαγνητική τομογραφία, με φτωχότερη όμως διάγνωση.
Τίποτα δεν είναι πιο σίγουρο όσο η λαπαροσκόπηση, με την οποία φαίνονται ξεκάθαρα οι εστίες και η έκταση της πάθησης. Επίσης, διορθώνει αυτόματα την υπογονιμότητα της γυναίκας και την «καθαρίζει» από τις ενδομητριωσικές εστίες ώστε να ηρεμήσει από την έντονη συμπτωματολογία στις μετέπειτα περιόδους της.
Ο πόνος και τα συμπτώματα της ενδομητρίωσης μπορούν να φέρουν θλίψη, απομόνωση μέχρι και διαταραχές σχέσεων με φίλους, σύντροφο συναδέλφους. Οι γυναίκες συχνά λείπουν από τη δουλειά τους και απέχουν από τις κοινωνικές εκδηλώσεις.
Επίσης, μπορεί να παρουσιάζουν υπογονιμότητα. Η θεραπεία σε αυτές τις περιπτώσεις θα σταματήσει την έντονη συμπτωματολογία και θα διατηρήσει την υπογονιμότητα που τυχόν απασχολεί τη γυναίκα. Πολλές γυναίκες αναφέρουν ότι άλλαξε η κοινωνική τους συναναστροφή και καθημερινότητα μετά από την ενδεδειγμένη θεραπεία.
Η κάθε γυναίκα είναι διαφορετική και μπορεί να αναζητήσει θεραπεία σε διαφορετικές περιόδους της ζωής. Για παράδειγμα, η θεραπευτική μέθοδος μπορεί να είναι διαφορετική στη γυναίκα που θέλει άμεσα να τεκνοποιήσει και στη γυναίκα που είναι 20 ετών και δεν την ενδιαφέρει προς το παρόν η εγκυμοσύνη. Οι θεραπείες στοχεύουν στη μείωση του πόνου και την αντιμετώπιση της υπογονιμότητας.
Ο γιατρός συστήνει αντιφλεγμονώδη χάπια ή πιο δυνατές ουσίες, αν αυτά δεν έχουν αποτέλεσμα.
Αν δεν υπάρχει προγραμματισμός εγκυμοσύνης, προτείνεται ορμονική θεραπεία, η οποία έχει καλό αποτέλεσμα σε μικρές εστίες ενδομητρίωσης. Τις ορμόνες μπορεί να τις λάβει μία γυναίκα μέσω δισκίων και ενέσεων.
Τα πιο γνωστά χάπια κατά της ενδομητρίωσης είναι τα αντισυλληπτικά, τα οποία επιδρούν στο ενδομήτριο, μειώνουν την ένταση της περιόδου και των ενδομητριωσικών εστιών αντίστοιχα.
Η ορμόνη αυτή μειώνει το πάχος του ενδομητρίου στη μήτρα και στις εστίες εκτός αυτής. Μάλιστα η μόνη διενογέστη 2 mg, έχει επιφέρει πολύ σημαντικές αλλαγές στη μείωση του πόνου.
Οι ορμόνες αυτές σταματούν την περίοδο και στην ουσία μειώνουν τις κύστες ενδομητρίωσης για όσο διαρκεί η θεραπεία. Όταν αυτή σταματήσει τότε επανέρχεται η έμμηνος ρύση και η γονιμότητα της γυναίκας.
Χρησιμοποιείται πλέον σπάνια, καθώς έχει παρενέργειες όπως αύξηση βάρους, ατονία, κεφαλαλγίες κ.α. Ωστόσο, διατηρεί τη γονιμότητα.
H απάντησή δυστυχώς είναι όχι. Ωστόσο, γυναίκες που γυμνάζονται τακτικά, προσέχουν τη διατροφή τους και δεν κάνουν υπέρμετρη χρήση αλκοόλ ή καφεΐνης, υποφέρουν σε μικρότερο βαθμό κατά την έμμηνο ρύση.
Η επέμβαση είναι η μόνη σίγουρη μέθοδος που θα διαγνώσει το πρόβλημα σε βάθος και θα το διορθώσει επιτόπου. Η γυναίκα μπορεί να υποβληθεί σε δύο ειδών επεμβάσεις.
Η λαπαροσκόπηση γίνεται μέσω τριών πολύ μικρών οπών στην κοιλιά. Αφού αφαιρούνται οι εστίες αποστέλλονται για ιστολογικό έλεγχο. Η νάρκωση είναι ολική, η γυναίκα κινητοποιείται άμεσα και μπορεί την επόμενη ημέρα να επιστρέψει σπίτι της.
Η άσκηση βοηθά σημαντικά και αυτό γιατί προκαλεί μια σημαντική πηγή οιστρογόνου, κάτι που εμποδίζει την επανεμφάνιση των συμπτωμάτων ή αν αυτά υπάρχουν, συμβάλλει στην εξασθένηση τους. Απλά παυσίπονα ή αντιφλεγμονώδη μπορούν να βοηθήσουν σε συγκεκριμένες περιπτώσεις ενώ μη φαρμακευτικές ομοιοπαθητικές θεραπείες έχουν αναφερθεί ότι μπορούν να βοηθήσουν, χωρίς ωστόσο να υπάρχει καμία επιστημονική ένδειξη.
Η δίαιτα παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στην αντιμετώπιση της ενδομητρίωσης. Πρόσφατη έρευνα έδειξε ότι συχνή κατανάλωση κρέατος αυξάνει σημαντικά την ανάπτυξη και την εξέλιξη της νόσου όπως και η λήψη μεγάλων ποσοτήτων σιδήρου είτε μέσω της τροφής είτε μέσω συμπληρωμάτων. Αντιθέτως, βοηθούν τα φρούτα και τα λαχανικά όπως και η βιταμίνη Ε και C.
Φρούτα όπως τα κεράσια και λαχανικά όπως το μπρόκολο, οι πράσινες πιπεριές, οι ντομάτες δείχνουν ότι χαλαρώνουν τους μυς του πυελικού τοιχώματος και ελαχιστοποιούν την πιθανότητα εξέλιξης της νόσου χωρίς ωστόσο να γνωρίζουμε τον ακριβή τρόπο. Τέλος, η ελάττωση της καφεΐνης βοηθά σημαντικά.
Ο Παναγιώτης Πολύζος αποτελεί Ιδρυτικό Μέλος του Institute of Life.
Η λαπαροσκόπηση είναι μια χειρουργική διαδικασία που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη διάγνωση και τη θεραπεία διαφόρων γυναικολογικών προβλημάτων, συμπεριλαμβανομένης και της ενδομητρίωσης. Κατά τη διάρκεια της λαπαροσκόπησης, ένα μακρύ, λεπτό όργανο προβολής, που ονομάζεται λαπαροσκόπιο, εισάγεται στην κοιλιά μέσω μιας μικρής, χειρουργικής τομής στον αφαλό. Αυτό επιτρέπει στον γιατρό σας να δει εσωτερικά τα οργανα της πυέλου και σχεδόν αναίμακτα να αφαιρέσει κύστεις, εστίες ή και ουλώδη ιστό που προκαλείται από την ενδομητρίωση.
Η λαπαροσκόπηση για την ενδομητρίωση είναι μια διαδικασία χαμηλού κινδύνου και ελάχιστα επεμβατική. Συνήθως εκτελείται υπό γενική αναισθησία από χειρουργό ή γυναικολόγο. Οι περισσότεροι ασθενείς παίρνουν εξiτήριο από το νοσοκομείο την ίδια μέρα. Ωστόσο, μερικές φορές απαιτείται μια ημέρα παραμονής και νοσηλείας.
Ο γυναικολόγος σας μπορεί να συστήσει λαπαροσκόπηση εάν:
Αισθάνεστε τακτικά έντονο κοιλιακό άλγος που ο γυναικολόγος σας εκτιμά ότι προκαλείται από ενδομητρίωση.
Η ενδομητρίωση ή τα σχετικά συμπτώματα συνεχίστηκαν ή επανεμφανίστηκαν μετά από ορμονοθεραπεία.
Η ενδομητρίωση εκτιμάται ότι επεκτείνεται σε όργανα, όπως η ουροδόχος κύστη ή το έντερο.
Η ενδομητρίωση εκτιμάται ότι προκαλεί υπογονιμότητα.
Μια μη φυσιολογική μάζα, που ονομάζεται ενδομητρίωμα ωοθηκών, έχει εντοπιστεί στην ωοθήκη σας
Θα σας ζητηθεί να μην φάτε και να μην πιείτε τίποτα για τουλάχιστον 6 ώρες πριν από τη διαδικασία. Οι περισσότερες λαπαροσκοπήσεις είναι επεμβάσεις εξωτερικών ασθενών. Αυτό σημαίνει ότι δεν χρειάζεται να μείνετε στην κλινική ή στο νοσοκομείο για διανυκτέρευση Είναι καλή ιδέα να πακετάρετε μερικά προσωπικά αντικείμενα άμεσης χρηστικής ανάγκης για την παραμονη σας στο νοσοκομείο. Κανονίστε με κάποιο μέλος της οικογένειας ή φίλο να σας οδηγήσει από και προς το σπίτι και να μείνει μαζί σας μετά τη διαδικασία.
Η γενική αναισθησία, μπορεί να προκαλέσει ναυτία και έμετο σε μερικούς ανθρώπους. Μπορεί να σας ζητηθεί να μην κάνετε ντους ή μπάνιο για κάποιο χρονικό διάστημα λίγων ημερών μετά από λαπαροσκόπηση για να επιτρέψετε την άμεση επούλωση της τομής. Το ντους ακριβώς πριν από τη διαδικασία μπορεί να σας κάνει να νιώσετε πιο άνετα.
Η λαπαροσκόπηση γίνεται σχεδόν πάντα με γενική αναισθησία. Συνήθως χορηγείται μέσω ενδοφλέβιας (IV) γραμμής. Κατά τη διάρκεια μιας λαπαροσκόπησης, ο χειρουργός σας θα κάνει μια μικροσκοπική τομή στην κοιλιά σας, συνήθως κάτω από τον αφαλό σας.
Στη συνέχεια, ένας μικρός σωλήνας εισάγεται στο άνοιγμα. Ο σωληνίσκος χρησιμοποιείται για να φουσκώσει την κοιλιά με αέριο, συνήθως διοξείδιο του άνθρακα. Αυτό βοηθά τον χειρουργό σας να δει το εσωτερικό της κοιλιάς σας πιο καθαρά.
Ο χειρουργός σας θα εισάγει το λαπαροσκόπιο μέσω ή κάτω από τον αφαλό σας. Υπάρχει μια μικρή κάμερα στο επάνω μέρος του λαπαροσκοπίου που τους επιτρέπει να δουν τα εσωτερικά σας όργανα σε μια οθόνη.
Ο χειρουργός σας μπορεί να κάνει επιπλέον τομές για να έχει καλύτερη εικόνα. Όταν εντοπιστεί ενδομητρίωση ή ουλώδης ιστός, ο χειρουργός σας πιθανότατα θα χρησιμοποιήσει μία από τις διάφορες τεχνικές για τη θεραπεία της. Αυτά περιλαμβάνουν: εκτομή της εστίας ή καυτηριασμό.
Ο χειρουργός σας θα αφαιρέσει τον ιστό. Και θα στείλει υλικό για παθολογοανατομικό έλεγχο. Μόλις ολοκληρωθεί η διαδικασία, ο χειρουργός σας θα κλείσει τις τομές με ράμματα.
Αμέσως μετά την επέμβαση, μπορεί να εμφανίσετε παρενέργειες από το αναισθητικό, συμπεριλαμβανομένης της ανησυχίας, της ναυτίας και του εμετού δυσφορία που προκαλείται από υπερβολικό αέριο ήπια κολπική αιμορραγία ήπιος πόνος στο σημείο της τομής πόνος στην κοιλιά αλλαγές στη διάθεση
Θα πρέπει να αποφεύγετε ορισμένες δραστηριότητες αμέσως μετά την επέμβαση όπως έντονη άσκηση, κάμψη τέντωμα άρση, σεξουαλική επαφή Μπορεί να χρειαστεί μια εβδομάδα ή περισσότερο για να είστε ολοκληρωτικά έτοιμοι να επιστρέψετε στις κανονικές σας δραστηριότητες. Η πρώτη σας περίοδος μετά το χειρουργείο μπορεί να είναι μεγαλύτερη, βαρύτερη ή πιο επώδυνη από το συνηθισμένο. Προσπαθήστε να μην πανικοβληθείτε. Το σώμα σας εξακολουθεί να θεραπεύεται από μέσα, ακόμα κι αν αισθάνεστε πολύ καλύτερα.
Μετά την επέμβαση, μπορείτε να διευκολύνετε τη διαδικασία ανάρρωσης με:
Ο γυναικολόγος σας θα σας προτείνει ένα ραντεβού επανέλεγχου 2-3 εβδομάδες μετά την επέμβαση. Εάν είχατε εκτεταμένη ενδομητρίωση, αυτή είναι μια πολύ καλή στιγμή για να μιλήσετε με τον γυναικολόγο σας για ένα μακροπρόθεσμο σχέδιο παρακολούθησης και θεραπείας και, εάν είναι απαραίτητο, επιλογές γονιμότητας.
Ενώ η σχέση μεταξύ ενδομητρίωσης και υπογονιμότητας παραμένει ασαφής, το 30-50 % των γυναικών που αντιμετωπίζουν υπογονιμότητα έχουν επίσης ενδομητρίωση. Σε μια μικρή μελέτη από το 2014, το 71 % των γυναικών κάτω των 25 ετών που υποβλήθηκαν σε λαπαροσκοπική επέμβαση για τη θεραπεία της ενδομητρίωσης κατάφεραν να μείνουν έγκυες και να τεκνοποιήσουν.
Το να έχετε ενδομητρίωση δεν σημαίνει ότι σίγουρα θα έχετε δυσκολία να συλλάβετε, αλλά αν το κάνετε, μιλήστε με το γιατρό σας για να μάθετε για τις πολλές εναλλακτικές επιλογές που είναι διαθέσιμες για άτομα που θέλουν να γίνουν γονείς.
Οι κίνδυνοι της λαπαροσκοπικής χειρουργικής είναι σπάνιοι, αλλά όπως συμβαίνει με κάθε χειρουργική επέμβαση, υπάρχουν ορισμένοι.
Επικοινωνήστε με το γιατρό σας εάν εμφανίσετε οποιοδήποτε από τα ακόλουθα συμπτώματα μετά από λαπαροσκοπική χειρουργική επέμβαση:
Συμπερασματικά λοιπόν διαπιστώνουμε ότι η λαπαροσκόπηση είναι μια χειρουργική επέμβαση που χρησιμοποιείται για τη διάγνωση καταστάσεων όπως η ενδομητρίωση και τη θεραπεία συμπτωμάτων όπως ο πόνος. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η λαπαροσκόπηση μπορεί να βελτιώσει τις πιθανότητές σας να μείνετε έγκυος. Οι επιπλοκές είναι σπάνιες. Οι περισσότερες γυναίκες αναρρώνουν γρήγορα πλήρως.
Μιλήστε με το γιατρό σας για να μάθετε περισσότερα σχετικά με τους κινδύνους και τα οφέλη της λαπαροσκοπικής χειρουργικής.
Τα ινομυώματα της μήτρας είναι συχνά και επηρεάζουν πολλές γυναίκες. Μπορεί να εμφανιστούν σε διάφορες φάσεις της ζωής και παρόλο που συνήθως αποτελούν καλοήθεις όγκους,
Η επιλογή γυναικολόγου αποτελεί μια σημαντική απόφαση για κάθε γυναίκα. Είτε πρόκειται για τον προγραμματισμένο ετήσιο γυναικολογικό έλεγχο, είτε για κάποιο επείγον περιστατικό, είτε για
Τι είναι η φαγούρα στον κόλπο; Η φαγούρα στον κόλπο της γυναίκας είναι μια άβολη και συχνά επώδυνη κατάσταση, που προκαλείται από διάφορους λόγους. Συνήθως
Η προγεστερόνη αποτελεί τη σημαντικότερη ίσως ορμόνη της γυναίκας, μαζί με τα πολύτιμα οιστρογόνα της. Οι ρόλοι της είναι τόσοι πολλοί και σημαντικοί, που πραγματικά
Η καθυστέρηση περιόδου είναι ένα από τα πιο συνήθη θέματα που απασχολούν τις γυναίκες ειδικά το καλοκαίρι. Αν και είναι ένα προφανές σύμπτωμα της εγκυμοσύνης,
Η κλασική σαλπιγγογραφία (ή υστεροσαλπιγγογραφία) είναι μια διαδεδομένη διαγνωστική μη επεμβατική μέθοδος απεικόνισης της μήτρας και των σαλπίγγων που χρησιμοποιείται εδώ και σχεδόν εκατό χρόνια
