Η επίδρασή των ινομυωμάτων στην εγκυμοσύνη σχετίζεται με το μέγεθος, τον αριθμό και τη θέση τους στη μήτρα.
Οι έγκυες γυναίκες με ινομυώματα μήτρας μπορεί να εμφανίσουν τα εξής:
- Υπογαστραλγία : Είναι η πιο συνηθισμένη επιπλοκή. Όσο μεγαλύτερο το μέγεθος του ινομυώματος, τόσο πιθανότερο να προκαλέσει πόνο, κυρίως κατά το δεύτερο και τρίτο τρίμηνο.
- Αυτόματες αποβολές: Εμφανίζονται κυρίως στο πρώτο τρίμηνο της εγκυμοσύνης και συσχετίζονται με τον αριθμό και τη θέση των ινομυωμάτων. Αυτό σημαίνει πρακτικά ότι ένα μόνο ινομύωμα έχει μικρότερο κίνδυνο σε σχέση με πολλαπλά, καθώς και ότι υποβλεννογόνια ινομυώματα αυξάνουν τον κίνδυνο σε σχέση με ενδοτοιχωματικά και τα υποορογόνια ινομυώματα.
- Αιμορραγία πρώτου τριμήνου εγκυμοσύνης: Μεγαλύτερος κίνδυνος στις γυναίκες με υποβλεννογόνια ινομυώματα.
- Αποκόλληση πλακούντα: Μεγαλύτερος κίνδυνος στις γυναίκες με υποβλεννογόνια και μεγάλου μεγέθους ινομυώματα μήτρας.
- Πρόωρος τοκετός.
- Ανώμαλη προβολή εμβρύου και δυστοκία: Μεγάλα ινομυώματα, πολλαπλά και κυρίως στο κατώτερο τμήμα της μήτρας αυξάνουν τις πιθανότητες για ανώμαλη προβολή εμβρύου και δυστοκία.
- Αιμορραγία μετά τον τοκετό. Μεγάλου μεγέθους ινομυώματα και κυρίως τα ενδοτοιχωματικά μπορεί να εμποδίζουν τη μήτρα να συσπαστεί μετά τον τοκετό με μηχανισμό που διαταράσσει την αρχιτεκτονική των ινών του μυομητρίου.
Η διαχείριση των ινομυωμάτων κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης σχετίζεται με την κλινική κατάσταση που προκαλούν και στην πλειονότητα είναι συντηρητική, ενώ σε σπάνιες περιπτώσεις μπορεί να είναι χειρουργική.
Ο πόνος αντιμετωπίζεται με παυσίπονα, ενυδάτωση και κατάκλιση. Η αιμορραγία πρώτου τριμήνου αντιμετωπίζεται με κατάκλιση. Η αποκόλληση πλακούντα, αν είναι μεγάλη, οδηγεί σε καισαρική τομή. Το ίδιο συνήθως ισχύει και για τις ανώμαλες προβολές. Όσον αφορά την αιμορραγία μετά τον τοκετό, η αντιμετώπιση είναι αρχικά συντηρητική και, σε επίμονες και μη ελεγχόμενες καταστάσεις, χειρουργική.
Έχει παρατηρηθεί επίσης ότι τα ποσοστά αυτόματων αποβολών αυξάνονται σημαντικά σε έγκυες με ινομυώματα συγκριτικά με τις έγκυες χωρίς (14% έναντι 7,6%, αντίστοιχα). Ο μηχανισμός με τον οποίο τα ινομυώματα προκαλούν αυτόματες αποβολές είναι ασαφής.
Το φαινόμενο της αιμορραγίας στα πρώτα στάδια της εγκυμοσύνης μπορεί να οφείλεται στη θέση του ινομυώματος. Η συχνότητα εμφάνισης αιμορραγίας στα αρχικά στάδια της εγκυμοσύνης είναι σημαντικά πιο συχνή σε εγκυμοσύνες όπου ο πλακούντας εμφυτεύεται πάνω ή κοντά σε κάποιο ινομύωμα συγκριτικά με τις εγκυμοσύνες στις οποίες δεν υπάρχει επαφή μεταξύ του πλακούντα και του ινομυώματος.
Όσον αφορά τον πρόωρο τοκετό και την πρόωρη ρήξη εμβρυϊκών υμένων, οι έγκυες γυναίκες με ινομυώματα είναι πολύ πιθανό να γεννήσουν πρόωρα από τις γυναίκες χωρίς ύπαρξη ινομυωμάτων (16,1% έναντι 8,7% και 16% έναντι 10,8%, αντίστοιχα.). Σε περιπτώσεις πολλαπλών ινομυωμάτων που έρχονται σε άμεση επαφή με τον πλακούντα φαίνεται να υπάρχει πολύ αυξημένος παράγοντας κινδύνου για πρόωρο τοκετό. Αντίθετα, τα ινομυώματα δεν φαίνεται να αποτελούν παράγοντα κινδύνου για πρόωρη ρήξη εμβρυϊκών υμένων.
Η ανάπτυξη του εμβρύου δεν φαίνεται να επηρεάζεται από την παρουσία ινομυωμάτων της μήτρας. Παρόλο που ερευνητικά οι έγκυες με ινομυώματα διατρέχουν ελαφρώς αυξημένο κίνδυνο γέννησης νεογνού με καθυστέρηση ενδομήτριας ανάπτυξης (IUGR).
Επιπρόσθετα, αξίζει να σημειωθεί ότι έχουν αναφερθεί ορισμένες εμβρυϊκές ανωμαλίες σε γυναίκες με μεγάλα υποβλεννογόνια ινομυώματα, όπως πλευρική συμπίεση του εμβρυϊκού κρανίου, ανώμαλη συστροφή του εμβρυϊκού λαιμού και ελαττώματα των άνω και κάτω άκρων.
Τέλος, ο πόνος είναι η πιο συχνή επιπλοκή των ινομυωμάτων κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Τα συμπτώματα συνήθως μπορεί να αντιμετωπιστούν με συντηρητική θεραπεία (ανάπαυση, ενυδάτωση, και αναλγητικά), αν και σε σπάνιες περιπτώσεις μπορεί να απαιτήσει οριστική χειρουργική εκτομή.
Ο μαιευτήρας πρέπει να βρίσκεται πάντα σε ετοιμότητα για να αναγνωρίζει και να αντιμετωπίζει τυχόν επιπλοκές.
Πρέπει να αφαιρεθεί ένα ινομύωμα πριν την εγκυμοσύνη;
Αυτό που γνωρίζουμε είναι ότι η εγκυμοσύνη μπορεί να αυξήσει το μέγεθος ενός ινομυώματος, επειδή τα οιστρογόνα που αυξάνονται κατά την εγκυμοσύνη τείνουν να διεγείρουν την ανάπτυξή του.
Μία γυναίκα με ινομύωμα μήτρας που προγραμματίζει μια εγκυμοσύνη ή θέλει να υποβληθεί σε εξωσωματική γονιμοποίηση θα πρέπει να συζητήσει με τον γυναικολόγο της αν χρειάζεται να αφαιρεθεί το ινομύωμα, προκειμένου να μη δημιουργηθούν μετέπειτα προβλήματα στην εξέλιξη και ομαλή έκβαση της εγκυμοσύνης.
Αν ένα ινομύωμα είναι μικρό και έξω από τη μήτρα, δεν είναι απαραίτητο να αφαιρεθεί πριν την εγκυμοσύνη. Όταν όμως είναι μέσα ή κοντά στην κοιλότητα της μήτρας, συστήνουμε να αφαιρεθεί, αφού, εκτός του ότι μπορεί να δυσκολέψει τη σύλληψη, μπορεί, εξαιτίας των ορμονών της εγκυμοσύνης, να αυξηθεί σε μέγεθος, επηρεάζοντας αρνητικά την εγκυμοσύνη.
Πότε είναι εφικτή η εγκυμοσύνη μετά από μια επέμβαση αφαίρεσης ινομυώματος;
Έπειτα από μια επέμβαση αφαίρεσης ινομυώματος, η γυναίκα μπορεί να μείνει έγκυος 4 με 6 μήνες μετά. Αν το ινομύωμα είναι μισχωτό και δεν επηρεάζει το σώμα της μήτρας, η εγκυμοσύνη επιτρέπεται πιο σύντομα.
Τέλος, να τονίσουμε ότι, ακόμα κι αν δε δημιουργούν προβλήματα, τα ινομυώματα δεν θα πρέπει να τα αφήνουμε να μεγαλώσουν πολύ, επειδή μειώνονται οι εναλλακτικές για την αντιμετώπισή τους. Γενικά, λοιπόν, ένα ινομύωμα που υπερβαίνει τα 5 εκατοστά καλό είναι να αφαιρείται, ανεξάρτητα από το αν προκαλεί ή όχι συμπτώματα.
Θεραπεία & Αντιμετώπιση
Κατά κανόνα, τα ινομυώματα που είναι εντός της μήτρας αντιμετωπίζονται με υστεροσκοπική αφαίρεση, ενώ τα υπόλοιπα ινομυώματα τα αντιμετωπίζουμε συνήθως με λαπαρασκόπηση ή ρομποτική χειρουργική.
